Zgodnie z postanowieniami art. 36 ust. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80 poz. 717 z późniejszymi zmianami; dalej upzp) „jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości.”
Z postępowaniem w sprawie ustalenia i pobrania jednorazowej opłaty związanej ze wzrostem wartości nieruchomości na skutek zmiany bądź uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego muszą zatem liczyć się wszyscy właściciele lub użytkownicy wieczyści nieruchomości, którzy zbyli swoje prawa przed upływem lat pięciu od daty, w której nowy plan miejscowy stał się obowiązujący. Od zasady tej istnieje kilka wyjątków, z których jeden wyrażony jest w bezpośrednio w ustawie i dotyczy nieodpłatnego przeniesienia przez rolnika własności nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego na następcę, natomiast drugi wyrażony jest w wyroku Trybunału Konstytucyjnego nr 58/08 z dnia 09 lutego 2010 roku i dotyczy takiej zmiany planu miejscowego, która nie zmienia przeznaczenia terenu w porównaniu do zapisanego w planie, który utracił moc z dniem 31 grudnia 2003 roku.
Odpowiednie przepisy ustawowe każdy może odczytać w ogólnodostępnych źródłach a wielu z czytelników tego bloga ma dostęp również do specjalizowanych systemów informacji prawnej, które wraz z tekstami aktów prawnych udostępniają komentarze i orzecznictwo związane z konkretnymi uregulowaniami.
Jak zwykle jednak, na gruncie doświadczenia zawodowego pragnę zwrócić uwagę na mocno niedoceniany fakt, na temat którego próżno poszukiwać informacji. Chodzi mianowicie o dwie kwestie dość zagadkowe.
Po pierwsze ustawodawca formułując brzmienie art. 36 ust. 4 nie mówi, że zmiana bądź uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego musi dotyczyć zbywanej nieruchomości. Ustawodawca mówi wprost, że chodzi o zmianę wartości nieruchomości w związku z uchwaleniem bądź zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego a nie o zmianę tych wartości w związku ze zmianą miejscowego planu. Można sobie zatem wyobrazić sytuację w której uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego będzie miało bezpośredni wpływ na wartości nieruchomości położonej poza obszarem zmian planistycznych i wówczas możliwe będzie wszczęcie postępowania w sprawie ustalenia i pobrania opłaty planistycznej.
Po wtóre ustawodawca w przywołanym przepisie mówi o nieruchomości nie precyzując jakiego rodzaju nieruchomości ma na myśli, w szczególności nie precyzuje, że chodzi wyłącznie o nieruchomości gruntowe. A ponieważ równo traktuje właścicieli oraz użytkowników wieczystych można sobie wyobrazić sytuację, w której użytkownik wieczysty zbywa nieruchomość budynkową posadowioną gruncie w użytkowaniu wieczystym oczywiście wraz z prawem użytkowania wieczystego przed upływem pięciu lat od daty zmiany lub uchwalenia miejscowego planu. Której z nieruchomości będzie wówczas dotyczyło postępowanie w sprawie renty planistycznej i czy na pewno wyłącznie nieruchomości gruntowej?
Nasi Klienci, a dzięki nim my również spotykamy się w praktyce prowadzenia sporów administracyjnych związanych z wartością nieruchomości z podobnymi i innymi jeszcze pytaniami, na które musimy poszukiwać odpowiedzi. Dobrze jeśli właściciel lub użytkownik wieczysty zgłasza się na tyle wcześnie, że mamy jeszcze szansę wziąć udział w postępowaniu przed organem I instancji i w tym postępowaniu składać wnioski i uwagi.